مقاله ای از زوفیا ریچ
هر چقدر که به اجرای تصمیم گنجاندن ورزش سنگ نوردی در بازی های المپیک توکیو سال ۲۰۲۰ نزدیک می شویم، این رشته ورزشی بیشتر و بیشتر مورد توجه سایر جوامع قرار می گیرد.
در عین حال، دنیای سنگ نوردی، خود، تقسیم شده بین کسانی که از روند المپیکی شدن این ورزش حمایت می کنند و آنهایی که مخالف آن هستند. بسیاری در شگفتند، عموم، چه درکی از رشته ای خواهند داشت که از طبیعت نشأت گرفته و از جریان اصلی خود بسیار دور شده است، زیرا تغییرات زیادی نسبت به گذشته پیداکرده و حالا جنبه رقابتی آن در حال رشدی سریع روی دیواره های مصنوعی در مقابل دوربین ها است.
تجارت، پول و رسانه های اجتماعی تاثیر زیادی بر این رشته همچون اسکیت بورد و موج سواری گذاشته است . از حاشیه جامعه به مرکز بازی های المپیک، نمی دانم این تغییر چه مفهومی برای زنان سنگ نورد خواهد داشت.
نظیر بسیاری از جوامع دیگر سنگ نوردی نیز متکی به سرمایه خود، رسانه اختصاصی است. در دو دهه گذشته مجلات چاپی مورد استفاده قرار می گرفت که همه مشتاقانه هر ماه در انتظار آن بودند و در فواصل طولانی یک صعود شاخص به صورت نوار ویدیو مستند سازی می شد. حالا همه چیز فرق کرده. رسانه های اجتماعی دوره ای را بوجود آورده که فاصله بین مخاطبان و خالقان از بین رفته است و هر نقصی که در عملکرد رسانه های مورد استفاده وجود داشته باشد، قدرت تغییر آن را از طریق تولیدات خود بدست آورده ایم و نقص آشکار شیوه رسانه های ورزشی، عادت به عدم حضور زنان است.
سه سال پیش من در باره نگرش زنان سنگ نورد به این موضوع تحقیق کردم. اولین کسی که از او اطلاعاتی دریافت کردم، ونسا بود، یک مربی در سالن سنگ نوردی محله ما در لندن. ما زیر یک کمپوس بورد نشسته بودیم، وسیله ای شبیه به یک نردبان چوبی برای آویزان شدن و افزایش قدرت انگشتان. ونسا نگران بود و من نمی توانستم به او اطمینان و آرامش بدهم، به همین خاطر دستگاه ضبط صدا را خاموش کردم. می دانستم مصاحبه شوندگان تمایل به گفتن بهترین حرف ها را زمانی خواهند داشت که به صورت نظری یا انتزاعی آن را انجام داده باشند.
ونسا ناامید نبود. ” اگر وارد یک فروشگاه شوید و به مجله ها نگاه کنید” او ناگهان گفت: همیشه آنجا هستند نمی دانم چرا، ۷۵ درصد جلد مجله ها به زنان اختصاص دارد اما خبری از دختران سنگ نورد نیست، نگاهی به آنها بیندازید، اگر جلد مجله شما زیبا باشد بی شک عکس یک دختر روی آن قرار دارد.”
بدین ترتیب از جای خود بلند شدیم و به سراغ فروشگاههای تجهیزات سنگ نوردی رفتیم که در سمت دیگر محوطه مرکز سنگ نوردی بود. تلی بزرگ از مجلات سنگ نوردی در ورودی فروشگاه چیده شده بود و ما برای دیدن جلد آنها همه را بهم ریختیم و خیلی سریع معلوم شد که بیش از نیمی از نمونه هایی که به صورت اتفاقی تماشا کردیم در واقع پرتره زنان را دارند.
صاحب مغازه از پشت دخل محو تماشای ما بود و کنجکاو شده بود بداند ما بدنبال چه هستیم. به او توضیح دادم و او به پیشخوان تکیه داد و گفت: ” خوب به نظر می رسد که به شکلی نامتعارف طبق میل مردان تهیه می شود اما بستگی به نوع جلد هم دارد، اگر تزئینی مدنظر باشد معمولا از زنان استفاده می شود، مسیر، لازم نیست چندان دشوار باشد و اینطور است که یک مجله به فروش می رسد.
سه سال از آن مصاحبه می گذرد و سه سال پرتکاپو برای زنان سنگ نورد سپری شده، نه تنها شکاف عملکرد بین دو جنس به سرعت در حال از بین رفتن است بلکه مانند بسیاری از ورزش ها، زنان نیز صفحه کلیه و دوربین ها را برای پوشش اخبار خود در اختیار گرفته اند.
“ما در آستانه یک تحول، نوسان فرهنگی جنسیتی، قرار گرفته ایم، اگر به آن تمایل داشته باشید. به زودی تور جهانی مردان حرکت های حمایتی خود را آغاز خواهند کرد” اینها جمله ابتدای مصاحبه سال گذشته با موج سوار، کوکو هو در “مجله استب” است. اما اگر موج سواری در آستانه یک انقلاب جنسیتی قرار دارد ترس من این است که این انقلاب را یک نوجوان ۱۶ ساله در یک بیکینی کوتاه راه انداخته باشد. یعنی دوباره توانمندسازی با تمایلات نفسانی اشتباه گرفته شده است.
با در نظر گرفتن تاریخ استفاده ابزاری از زنان در رسانه های مرتبط با ورزش، آیا این کار تعجبی دارد؟ غالب گفتمان ها چیزی است شبیه این :
دخترها زیبا هستند اما در واقع قادر به ورزش کردن نمی باشند، پس بگذارید تصاویر آنها همه جا باشد. مطمئن شوید که جذاب بنظر برسند، از همه گذشته مطلب، مربوط به مهارت های او نیست بلکه چهره زیبای او مدنظر است. تصویر او باعث می شود مردها مجله را بخرند و مابقی زنان را ترغیب می کند که همانند او باشند چرا که مردها آن دختر را جذاب می دانند. چه چیز دیگری یک زن می تواند احتمالا از انجام ورزش به غیر از پیدا کردن یک مرد، بدست آورد؟
وحشتناک بنظر می رسد اما این واقعیت، جریان اصلی رسانه ها است و ظاهرا تاکتیک های بازاریابی به رسانه های ورزشی نیز سرایت کرده. همچنانکه زنان و مردان روشنفکر با این گرایشات مبارزه می کنند، هجوم حامیان مالی بزرگ که در انتظار بدست آوردن پول کلان هستند، تلاش آنها را خنثی می سازد و فراتر از المپیک چیزی وجود ندارد.
پول فراوان، مخاطبان بسیار و هیجان و رقابت بالا. در اصل قلمرویی از مردان قوی با کلاسی بالا و علاقمند به جنس مخالف است که به طرز فزاینده ای به سمت جامعه متمایل به تساوی انسان گرایش دارد اما فشارهای خارجی به احتمال زیاد این گرایش را از بین خواهد برد.
در حالی که ایجاد علاقه ناشی از پیشنهاد المپیکی شدن، احتمالا زنان بیشتری را جذب این ورزش خواهد کرد، از طرفی همان روال جنسیت گرایی را نیز به همراه خواهد داشت که مشخصه جریان اصلی و فرهنگ متعارفی است که این ورزش را احاطه کرده. ترس من از آن است که نظیر موج سواری جامعه سنگ نوردی نیز قادر به مبارزه با آن نباشد.
تلاش فزاینده برای جذب حامی مالی و دوربین، ورزشکاران برتر زن را راهی می کند تا راه خود را برای رضایت و نگاه خریدارانه مردها در پیش بگیرند. چیزی ناملموس اما پاک و زیبا در این رشته ورزشی به احتمال زیاد از دست خواهد رفت.
سازمان هایی نظیر اتحادیه ورزش های فضای باز در امریکا یا زنان سنگ نورد بریتانیا همچنین وفور وب سایت ها و وبلاگ نویسان مستقل، نهایت تلاش خود را برای توانمند سازی و ترویج عادلانه نمایندگی زنان در رسانه های سنگ نوردی و ورزش های ماجراجویانه انجام خواهند داد. اما اگر سنگ نوردی یک ورزش المپیکی شود با جریان اصلی رسانه ها احاطه خواهد شد و تلاش ما فقط قطره ای در اقیانوس خواهد بود.
به عنوان سنگ نورد، مخاطبان رسانه ها، طراحان و معماران و انسان های بی آلایش، ما باید به خاطر داشته باشیم که در بلندمدت، تبلیغات جذاب جنسیتی و فشاری که بر زنان ورزشکار به عنوان ابزار تبلیغاتی ایجاد خواهد شد، این ورزش را به راحتی به انحراف خواهد کشاند.
تنها کاری که ما می توانیم به عنوان مخاطبان رویدادهای مهم ورزشی انجام دهیم، حفظ دیدگاه انتقادی است. اگرچه خوشایند نیست که گفته شود حامیان مالی المپیک لندن در سال ۲۰۱۲ تولیدکنندگان نوشیدنی های مضر شیرین، آبجو و انواع برندهای فست فود بوده اند، می خواهم براین باور باشم که ما هنوز می توانیم از مورد وسیله قرار گرفتن ورزشکاران سنگ نورد قبل از اینکه خیلی دیر شود، جلوگیری کنیم.
مقاله اصلی برای اتحادیه ورزش های فضای باز نوشته شده و قابل دسترسی در اینجا است، متن کامل پایان نامه کارشناسی ارشد من با عنوان ” سنگ نوردی زنان و رسانه ها” نیز در اینجا قابل دسترسی است.
منبع: goo.gl/kD00KR
وبلاگ کوه نوردی و صعودهای ورزشی گل کوه – انعکاس اخبار و تاریخ کوه نوردی و صعودهای ورزشی با اولویت زنان